1. Wstęp
Malta to niewielka archipelagowa republika położona w środkowej części Morza Śródziemnego, na południe od Włoch. Składa się z trzech zamieszkanych wysp: Malty, Gozo i Comino oraz kilku niezamieszkanych, takich jak Cominotto i Filfla. Mimo swojej małej powierzchni, Malta ma bogatą historię i unikalną kulturę.
2. Historia
2.1 Starożytność
Pierwsze ślady osadnictwa na Malcie datowane są na 5200 r. p.n.e. Malta była ważnym ośrodkiem kultury megalitów, co potwierdzają prehistoryczne świątynie, takie jak Hagar Qim, Mnajdra i Ġgantija. W 870 r. p.n.e. archipelag został zasiedlony przez Fenicjan, którzy wprowadzili swoje pismo, będące przodkiem współczesnego alfabetu maltańskiego. W 218 r. p.n.e. Malta znalazła się pod panowaniem Rzymu.
2.2 Średniowiecze
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego, Malta znalazła się pod panowaniem Bizancjum. W 870 r. została zdobyta przez Arabów, którzy wprowadzili nowe techniki rolnicze i nawadniania. Malta została odkupiona przez Normanów w 1091 r., co oznaczało początek jej długotrwałego związku z Europą.
W 1530 r., cesarz Karol V przyznał Maltę Zakonowi Świętego Jana, który przekształcił wyspę w fortecę. Okres panowania Zakonu, znany jako epoka Zakonu Maltańskiego, jest jednym z najważniejszych w historii Malty. Najbardziej znanym wydarzeniem z tego okresu jest Wielkie Oblężenie Malty w 1565 r., kiedy to Maltanie udaje się odeprzeć atak Imperium Osmańskiego.
2.3 Nowożytność
Po ponad dwustu latach panowania Zakonu, Malta została zdobyta przez Napoleona Bonaparte w 1798 r. Jednak francuskie panowanie nie trwało długo, gdyż w 1800 r., dzięki wsparciu Brytyjczyków, Malteczycy zbuntowali się przeciwko Francuzom. Malta stała się formalnie brytyjską kolonią w 1814 r., a jej strategiczne położenie sprawiło, że odgrywała ważną rolę w dwóch wojnach światowych.
Malta uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii w 1964 r., a w 1974 r. stała się republiką. W 2004 r. dołączyła do Unii Europejskiej, a w 2008 r. przyjęła euro jako swoją walutę.
3. Geografia
Malta jest najgęściej zaludnionym państwem w Unii Europejskiej, z populacją około 500 000 mieszkańców. Wyspy są skaliste i mają niewiele naturalnych zasobów. Największe miasto i stolica, Valetta, jest jednym z najmniejszych stolic europejskich.
3.1 Klimat
Malta ma typowy klimat śródziemnomorski, z ciepłymi, suchymi latami i łagodnymi, wilgotnymi zimami. Średnie temperatury latem wynoszą około 30°C, podczas gdy zimą spadają do około 15°C.
4. Kultura
4.1 Język
Maltański i angielski są oficjalnymi językami Malty. Maltański jest jedynym językiem semickim, który jest napisany alfabetem łacińskim. Jest to wynik mieszanki różnych kultur i narodów, które na przestrzeni wieków wpływały na wyspy.
4.2 Gastronomia
Kuchnia maltańska jest tak różnorodna jak jej historia. Obejmuje ona zarówno wpływy arabskie, jak i włoskie, a także brytyjskie. Typowe dania obejmują pastizzi (ciastka z ciasta francuskiego wypełnione serem lub grochem), rabbit stew (gulasz z królika), i timpana (makaron zapiekany z mięsem).
5. Turystyka
Malta jest popularnym celem turystycznym, przyciągającym zwiedzających swoją bogatą historią, pięknymi plażami i jasnym, słonecznym klimatem. Znajdują się tu liczne zabytki, takie jak megalitowe świątynie, starożytne miasta Mdina i Valletta, oraz fortyfikacje Zakonu Maltańskiego. Malta jest również znana z niebieskiego okna (Azure Window), naturalnej formacji skalnej na wyspie Gozo, która niestety zawaliła się w 2017 roku.
Malta jest również ważnym ośrodkiem nurkowania, ze względu na jasne, ciepłe wody Morza Śródziemnego i obfitość wraków statków.
Filmowcy często wybierają Maltę jako miejsce kręcenia filmów ze względu na jej piękne krajobrazy i historyczne miejsca. Znane filmy i seriale, które były kręcone na Malcie, to m.in. „Gladiator”, „Troja” i „Gra o tron”.
6. Podsumowanie
Malta to fascynujący kraj o bogatej historii, unikalnej kulturze i zapierającym dech w piersiach krajobrazie. Pomimo swojego niewielkiego rozmiaru, Malta ma wiele do zaoferowania, od starożytnych megalitów i średniowiecznych miast po piękne plaże i jasne, błękitne wody Morza Śródziemnego. Bez względu na to, czy jesteś miłośnikiem historii, entuzjastą kultury, amantem słońca czy pasjonatem nurkowania, Malta ma coś dla każdego.